Pas gelezen: Uit naam van al de mijnen van Martin Gray

Ik zei een vriend dat ik dit boek van Martin Gray aan het lezen was, en het zei hem iets. Hij moest even in zijn indrukwekkend geheugen grasduinen, en daar was het: ja, hij had nog in de godsdienstles over die man gehoord, de man die staat voor een Job-figuur uit de 20ste eeuw, die nooit opgaf, hoeveel tegenslag hij ook had. Ik heb Martin Gray ondertussen eens op Wikipedia opgezocht: niet opgeven komt er bij hem op neer dat hij heel zijn leven lang veel vrouwen binnendeed. Dat zullen ze er in de godsdienstles niet bijverteld hebben.

In elk geval, ik vind het niet leuk een boek te lezen dat ze in de godsdienstles bespreken. Godsdienstlessen verdraaid. Dat waren niet mijn favorieten. Godsdienstleraars ook niet overigens, al heb ik in het laatste middelbaar een leuke gehad. Die had het over filosofen, vooral Nietzsche. In onze agenda moesten we dan schrijven: de betekenis van het doopsel. Of een ander sacrament. Voor als de inspectie zou komen. Nietzsche doceren was verboden voor godsdienstleraars. Of zoiets.
De beste leraars in die tijd, waren als de dood voor de inspectie. Ik heb er nog een weten uitvliegen (terwijl wij het allemaal konden horen): "Stukske verlichte pedagoog, ga jij mij ..." Dat vonden wij cool.

Martin Gray dus. Een ijverige jood die eten binnensmokkelde in het getto van Warschau. Die talloze keren uit de handen van de Duitsers kon ontsnappen, zelfs uit het vernietigingskamp Treblinka. Die naar Amerika emigreerde en daar snel stinkend rijk werd als handelaar. En die zijn nieuw gezin verloor bij een bosbrand.

Het nazi-stuk werd (te) uitvoerig beschreven; hoe hij succesvol handelaar werd in New York veel minder. Dat interesseerde mij meer. Hoe speelt iemand het klaar om in een land aan te komen waarvan hij de taal niet spreekt - Martin Gray had bovendien nauwelijks school gelopen - en hoe wordt hij dan toch steenrijk, dat wil ik wel in detail weten.