Pas gelezen: Gedachten achter een bord spaghetti van Godfried Bomans

Pas vernomen dat iemand die ik ken Godfried Bomans de meest onderschatte nederlandstalige schrijver vindt. Als je op café zonder onderwerpen zou komen te vallen, lijkt mij een discussie over wie die eer toekomt bijzonder dankbaar. Het begint al bij de definitie. Wat is dat, meest onderschat. Ik zou zeggen: degene waarvan de waardering die hij krijgt het verst onderligt op de waardering die hij verdient. Dan heb je het probleem eigenlijk in drie gekapt: 1. wat is waardering, 2. hoeveel waardering kreeg een specifieke schrijver en 3. hoeveel waardering verdient een schrijver. Een probleem dat opgesplitst is in deelproblemen, is eenvoudiger op te lossen, zegt men, al mag je niet over het hoofd zien dat het tegendeel in sommige gevallen ook waar kan zijn. De discussie in de kroeg zal ongetwijfeld geanimeerd verlopen maar van enige maieutiek, van samen zoeken naar een oplossing, zal waarschijnlijk niets terecht komen. Iedereen zal zijn eiland verdedigen.

Kreeg Bomans weinig waardering? Hij verkocht in elk geval zeer veel boeken. Toch wordt hij zelden bij de groten gerekend. Het eerste waaraan je denkt bij het horen van zijn naam, zijn de spreuken die je aan de muur van een rustieke huiskamer aantreft. Er wordt weinig serieus gepraat over iemand die sprookjes of kinderlijk eenvoudige boeken bij elkaar schreef en een enorme productie kende.
Verdient Bomans veel waardering? Bij het lezen van de columns Gedachten achter een bord spaghetti viel mij op hoe technisch perfect zijn stukken zijn. Een redacteur heeft er nog weinig werk aan. Veel van zijn werk is heel spits, fantasierijk, bekoorde een groot publiek. Het verdriet van België van Claus werd onlangs verkozen tot meest ongelezen boek, en aangezien ik aanneem dat dat terecht is, vind ik dit een enorm affront voor een schrijver. De Kapellekensbaan, het meesterwerk van dat ander Vlaams monument, komt ongetwijfeld ook in de toptien. Waarmee ik niet gezegd wil hebben dat het daarom geen zeer goed werken kunnen zijn. Wel krijg ik het schijt van critici die al hun dédain bovenhalen als ze het over een volksschrijver als Bomans hebben.

In Gedachten achter een bord spaghetti schrijft Bomans zijn uitgebreide ervaringen met Italië van zich af. Twee passages:

De geestelijken lopen nog in hun lange soutanes en waarom zie ik dat graag? Jeugdherinnering. Priesters waren statisch en werden niet verondersteld over benen te beschikken. Ze liepen niet, ze bewogen zich voort. Strikt genomen bleven zij staan, slechts de huizen schoven voorbij. Smalle kolommen van spiritualiteit in een boze wereld.

Sinds eeuwen vertrekt geen reiziger naar Rome zonder dat hem door welmenende verwanten wordt nageroepen: 'Pas op voor de zakkenrollers!' Dit kan voor hetzelfde geld achterwege blijven: het helpt niets. Op de honderd vreemdelingen in Rome zijn er slechts enkelen, die er zich op beroemen kunnen àl hun penningen naar eigen inzicht besteed te hebben.

ps: de trouwe bezoeker van deze blog weet dat ik bezig ben met de Dikke Zwagerman. Het spreekt voor zich dat een bespreking nog wat op zich laat wachten; de Dikke is zeer dik.